Di PEN-Kongres ön Krakau ön Septembermuun 2025 es fan Bidüüding en en fan fuulen lung forwachten Niioriientiaring fan di Gimiinskep fan di internatsjonaal PEN- Sentren.
Sa heer höm di Internatsjonaal PEN – ek tö dit jest Mol, nü man me en rocht
Klaarhair – tö di Kliimakriis ütert. En masi Staaten, senerlig danen ön di Global Süđern, sen fan di Föligen fan di fan Mensken maaket Kliimawanel senerlig raaket. Trüwet sen ek bluat Küstregjoonen en fan Drüchdi drauet Biriken, senerlig uk di Forsöriging me Niaring üp hiili Wárel, di Bütenhanel en di Benenökonomii- en diarme aliksa di Bokproduktsjoon ön des Lönen.
Ökonoomisk Ofhingighair en mesleket Helpprojekten üt Nuurđen haa di Marker ön Süđern jit diartö swak maaket. En Bispöl es dit Tönöntmaaken fan afrikaans Tekstilindustriien, diar döör Biligimporten en Ualkluađer- Gaawen üt Euroopa fan Marker treengt waar. Literatuur bidüüdet uk, en Töstand tö keen en en Noom tö dön. Hoken henluket en swüget, lapt Gifaar, di Ünwaarhair dit Uurt tö dön.
Anert heer di internatsjonaal PEN bitö di – fuar di Meföligersentren
söner Binjing- Iinstants-Fuarskreften. Nü skel uk Liren Meföliger uur kür, diar jam me jaar Stöt fuar di Literatuur iinseet. Didiarem Iipenmaaken wel wü hol brük.
En wichtig Resolutsjoon waar tö di Rochten fan LGBTQIA+-Autooren üp Wai braacht. Jüst ön Afrikaa uur dit Forföligin fan queer Mensken ringer. Sa heer uk di Regiaring fan Ibrahim Traoré ön Burkina Faso sjwuul Forhualings öner Straaf stelt- me bit hentö fif Jaaren Haft. Di Laag fan queer Autooren uur ringer, ek bluat ön Afrikaa of Asiien. Uk ön di USA nem Skraalings tö:
Forbooten fan Boker, jaa sagar Forbrenings fan Boker, Forlust fan`t Iinkumen en di Forlust fan di Aarbersplaats hiir diar nü tö Realität. En
Organisatsjoon üs PEN kür diartö ek swügi. Al ön di Jaaren fuarof heer PEN diartö Steling nomen. Wü wel ark Initiative stöt, – sa üs di Komitees
„Writers for Peace“ en di „Translation and Linguistic Rights Committee (TLRC)“ – üs Grünliiers fan intertatsjonaal Komitees fuar LGBTQIA+-Fraagen.
Di Vizepresedenten fan di Internatsjonaal PEN haa di senerlig Funktsjoon, dat ja jert uur. Nii Vizepresedent es di Literatuurnobelprisdraier Olga Tokarczuk.
-1-
Üs nii Sentren haa önfraaget: PEN Syria ( bit henöt nü SYRIAN PEN ön Eksiil), di Jiddische PEN, di Romani PEN, di PEN fuar di Spraaken fan dit forskelig Folk ön Rusland ( tö Grün lair fortmiist ön Eksiil), di PEN Espanol en di PEN Sudan. Skul ik jen fan di nii Sentren aurluket haa, bér ik om Önskiljigung. Em ken önnem, dat di Tal fan PEN Sentren, diar üp Spraaken ápseet sen, tönem. Jüst ön di Global Süđern, hur Grensen aaft welkuarelk tain waar, sen ön enkelt Staaten muaren Hönert Spraaken, diar tö`n Diil en ain Literatuur fuarbraacht haa.
Dit Dialdütsk-Friisk PEN- Sentrum her ön Krakau jit ek dit Rocht, en Stem oftödön. Di Ütkumst fan di Töwaalen lair bi min Ofrais jit ek fuar. Aur üüs Āpnemen – of ek Āpnemen – skel wü me di skekelk Understatement tö en rocht Tir birocht.
Übersetzung in Sölring: Maren Jessen
